Orzekanie spraw rozwodowych jest bardzo utrudnione, kiedy byli małżonkowie mają wspólne dzieci. W takich przypadkach do głosu dochodzą emocje, które utrudniają wybranie bezstronnego i najlepszego dla dziecka rozwiązania. O czym mogą decydować rodzice, a co może dziecko? Jak najlepiej rozwiązać kwestię z którym z małżonków zostaje dziecko? Wiele zależy od tego, czy rozwód był przeprowadzany z orzekaniem o winie, czy bez oraz czy małżonkowie rozwodzą się ze sobą w zgodzie, co niestety jest bardzo rzadkie. Przyjmując bardziej optymistyczny scenariusz rozwiązania tej kwestii, rodzice mają prawo nie tylko do ustalenia podziału majątku po rozwodzie, ale i podziału obowiązków nad dziećmi lub dzieckiem.
Małżonkowie mogą ustalić z kim pozostaje dziecko, jak również mogą ustalić kwestie związane z jego dalszym wychowywaniem, np. ilość widzeń z drugim rodzicem. Sąd najczęściej przychyla się do prośby małżonków i zasądza według ich prośby. W takiej sytuacji warto jeszcze przed rozwodem (zwłaszcza kiedy był decyzja o nim była podejmowana w zgodzie) ustalić ze swoim współmałżonkiem najlepsze rozwiązanie dla dziecka oraz plan wychowawczy, który będzie obejmował liczbę widzeń z drugim rodzicem, rozstrzygnie kwestię alimentów, czy kwestię świąt – czy będą one obchodzone wspólnie dla dobra dziecka/dzieci, czy osobno.
Plan wychowawczy powinien mieć na uwadze przede wszystkim dobro dziecka i jego potrzeby. Pamiętać należy, że dla dzieci jest to trudny czas i warto ułatwić im przyzwyczajenie się do nowego stanu rzeczy. Jeśli więc nie ma podstaw prawnych, by ograniczyć widywanie się dziecka/dzieci w drugim rodzicem, to nie warto tego robić ze względu na psychikę naszego potomka lub potomków.
Podstawy prawne do ograniczenia widywania się z drugim rodzicem to:
- potwierdzone przez świadków lub współmałżonka znęcanie się nad rodziną jednego z małżonków (wtedy ograniczenie widywania się z dziećmi lub całkowity zakaz zbliżania się do nich zasądza sąd)
- negatywny wpływ na dzieci jednego ze współmałżonków (potrzebne są dowody na to, że ojciec lub matka może mieć zły wpływ na dzieci)
- kiedy jeden z rodziców zakłada nową rodzinę, a dziecko nie przyzwyczaiło się jeszcze do nowej sytuacji (bierze się wtedy pod uwagę to, czy dziecko akceptuje nową rodzinę jednego z rodziców)
W przypadku kiedy rozwód jest z orzekaniem o winie, sąd wskazuje gdzie po rozwodzie zamieszka dziecko. Jeśli np. rozwód był spowodowany znęcaniem się jednego z rodziców nad dziećmi, czy małżonkiem, wtedy dziecko będzie mieszkało z rodzicem, który w tym związku był ofiarą przemocy.
Czy dziecko może wybrać, z którym rodzicem chce zamieszkać?
Jeżeli dziecko jest pełnoletnie, jest traktowane jako osoba dorosła, która może stanowić sama o sobie, o ile z przyczyn np. zdrowotnych nie jest ubezwłasnowolniona. Wtedy decydują za nią rodzice. Jeśli dziecko ukończyło 13 lat ma zdolności do czynności prawnych. To oznacza, że może brać czynny udział w sprawach sądowych, np. w rozwodzie rodziców i sąd uwzględni jej opinię. W przypadku, kiedy dziecko wniesie o to, by mieszkać z jednym z rodziców, sąd może przychylić się do jego prośby. Art 15 kodeksu cywilnego mówi:Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Oznacza to, że jeśli dziecko nie ma ukończonych 13 lat, a wyraża chęć zamieszkania z jednym z rodziców, sąd może nie uznać jego prośby.
W kwestii ustalenia z kim powinno zamieszkać dziecko niezastąpiona bywa rola adwokata, który pomoże w mediacjach z byłym współmałżonkiem i w tworzeniu odpowiednich pism, które pomogą w wybrnięciu z trudnej sytuacji. Pokaże również jak napisać pismo do sądu z wnioskiem o zakaz zbliżania się do dzieci.