Spisując testament, należy pamiętać, że jedną z istotnych przesłanek do jego późniejszego zakwestionowania przez krewnych testatora może być choroba psychiczna mająca istotny wpływ na sprawność umysłową osoby sporządzającej testament. Bycie nosicielem takiej choroby, nie przesądza jednak o niemożności spisania testamentu. Co należy zrobić, by mimo bycia nie w pełni zdrowym, skutecznie rozporządzić swoim majątkiem?
Osoba niezdolna do podejmowania decyzji- charakterystyka
Sprecyzujmy pojęcie osoby chorej psychicznie, a więc niezdolnej do samodzielnego podejmowania czynności prawnych. Jest to osoba znajdująca się w stanie wyłączającym możliwość świadomego podejmowania decyzji oraz wyrażania woli (osoba w tym stanie nie zawsze jest chora. O chwilowym wyłączeniu możliwości świadomego podejmowania decyzji mogą przesądzać także inne czynniki, np. upojenie alkoholowe. Sporządzenie ważnego testamentu przez osoby dotknięte wrodzonym niedorozwojem umysłowym jest praktycznie niemożliwe.
Nieco inaczej jest u tych, u których występują takie choroby psychiczne, jak Alzheimer czy choroba Huntingtona. Takie osoby mogą niekiedy sporządzić testament posiadający moc prawną. Chcąc spisać zgodny z prawem testament, osoba chora powinna przede wszystkim pozyskać stosowne zaświadczenie od lekarza specjalisty. W takiej opinii musi być zawarta informacja, że chory może w danym okresie podejmować samodzielne decyzje, bo np. jego choroba znajduje się aktualnie w remisji. Po uzyskaniu takiego dokumentu, przyszły testator powinien jak najszybciej, najlepiej tego samego dnia udać się do notariusza i wyrazić przed nim swoją wolę. Dobrze, jeśli przy spisywaniu testamentu, oprócz notariusza obecny jest także lekarz. Sam notariusz bowiem, nie posiadając pełni wymaganej wiedzy, może nie rozpoznać u swojego klienta oznak choroby czy niedorozwoju umysłowego. W takim przypadku, zwłaszcza gdy dochodzi do sprawy sądowej, mającej podważyć testament, istotne są zeznania obecnego podczas sporządzania aktu ostatniej woli lekarza.
Niezależnie od tego, czy podczas sporządzania testamentu obecny jest lekarz, w przypadku zakwestionowania ważności testamentu przez krewnych testatora na podstawie jego domniemanej choroby psychicznej, istotna jest opinia biegłego, wydawana na podstawie zgromadzonej za życia autora testamentu dokumentacji lekarskiej oraz zeznań świadków –osób przebywających w tym samym środowisku, co testator i mogących wypowiadać się na temat jego stanu zdrowia. Warto pamiętać, że testament, nawet taki, który sporządziła osoba chora psychicznie jest dokumentem urzędowym, którego nie można pominąć bez konkretnego postanowienia sądu. Co za tym idzie, do chwili stwierdzenia nieważności testamentu, posiada on moc prawną oraz wstrzymuje dziedziczenie ustawowe.
Nawet nosicielstwo choroby psychicznej nie jest definitywną podstawą do niemożności sporządzenia testamentu. Jeśli cierpimy na chorobę Alzheimera lub inną dolegliwość tego rodzaju, a chcemy spisać skutkujący prawnie akt wyrażenia ostatniej woli, musimy jednak zgromadzić odpowiednią wiedzę teoretyczną na ten temat.