Zastaw rejestrowy należy do ograniczonych praw rzeczowych i jest to odmiana zastawu zwykłego. Stanowi jedną z najpopularniejszych form zabezpieczenia roszczeń. Rejestry prowadzą sądy rejonowe (gospodarcze), mające siedzibę w miastach wojewódzkich i obejmują obszar województwa;

Warunki ustanowienia

W celu ustanowienia zastawu konieczne jest spełnienie 3 poniższych warunków:

1. zawarcie pisemnej umowy o ustanowienie zastawu (umowa zastawnicza). W przypadku zastawu zabezpieczającego wierzytelności z obligacji zamiast umowy konieczne będzie oświadczenie woli zastawcy.
2. dokonanie wpisu do rejestru zastawów – wpis jest dokonywany na specjalnych wnioskach, ma charakter konstytutywny
3. uiszczenie opłaty za dokonanie wpisu w wysokości 200 zł (przy zmianie wpisu wysokość opłaty wynosi 100 zł, zaś przy wykreśleniu 50 zł)  

Przedmiot

Przedmiotem zastawu rejestrowego mogą być ruchomości i prawa zbywalne, za wyjątkiem tych, które mogą być przedmiotem hipoteki. Mogą to być w szczególności:

1. • rzeczy oznaczone co do tożsamości;
   • rzeczy oznaczone co do gatunku (w umowie należy określić ilość i sposób wyodrębnienia);
   • zbiór rzeczy ruchomych lub praw, stanowiący całość gospodarczą, choćby jego skład był zmienny;
   • wierzytelności;
   • prawa na dobrach niematerialnych, np. udziały w spółkach prawa handlowego
   • prawa z papierów wartościowych;
   • rzeczy i prawa przyszłe – obciążenie tych przedmiotów zastawem staje się skuteczne z chwilą nabycia ich przez zastawcęZastaw rejestrowy nie może dot. rzeczy złożonych na skład, na które został wystawiony dowód składowy. W razie połączenia lub pomieszania rzeczy obciążonej z innymi tak, że nie da się ich rozdzielić lub powodowałoby to zbyt duże koszta, zastaw obciąża całą rzecz. W razie połączenia lub przetworzenia kilku rzeczy obciążonych zastawem, zastawy te obciążają całość przedmiotu, a o pierwszeństwie decyduje wcześniejszy dzień wniosku o wpis do rejestru zastawów. W przypadku, gdy rzecz obciążona zastawem stanie się częścią składową nieruchomości zastaw wygasa, a zastawnik może żądać od właściciela nieruchomości ustanowienia hipoteki do wysokości wartości rzeczy przyłączonej. Zastaw rejestrowy obejmuje roszczenie o odszkodowanie z tytułu utraty, zniszczenia, uszkodzenia lub obniżenia wartości przedmiotu zastawu rejestrowego chyba, że umowa stanowi inaczej.  

Zaspokojenie wierzyciela z przedmiotu obciążonego zastawem rejestrowym

I. Sposób zaspokojenia zastawnika.

• strony w pewnym zakresie mogą inaczej postanowić w zakresie zaspokojenia zastawnika, tzn. mogą wybrać inny sposób zaspokojenia wierzyciela, ale nie mogą go określić inaczej niż ustawa;
• poza sądową egzekucją ustawa przewiduje pozaegzekucyjne sposoby:
  • przez przejęcie przedmiotu na własność;
  • przez sprzedaż przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze przetargu pub­licznego;
  • przez pobieranie przez zastawnika dochodów, jakie przynosi przedsiębior­stwo obejmujące przedmiot zastawu rejestrowego;

II. Przejecie przedmiotu na własność.

• umowa zastawnicza może przewidywać ten sposób, jeśli:
  • zastaw dot. papierów wartościowych dopusz­czonych do publicznego obrotu, a Komisja Papierów Wartościowych wyraziła zgodę na takie przejęcie i określiła warunki przejęcia zgodnie z regułami z przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi;
  • zastawy dot. rzeczy występujących w powszechnym obrocie – przez złożenie zastawcy odpowiedniego oświadczenia;
  • zastaw dot. rzeczy lub praw, których wartość została ściśle oznaczona w umowie zastawniczej – przez złożenie zastawcy odpowiedniego oświadczenia;
• zastawnik może wystąpić do sądu o ustalenie, że wierzytelność nie istnieje albo nie jest jeszcze wymagalna;

III. Sprzedaż przedmiotu zastawu w drodze przetargu publicznego.

• przetarg przeprowadza notariusz lub komornik w terminie 14 dni od złożenia wniosku, w trybie sprzedaży w postępowaniu egzekucyjnym;
• zastawnik może wystąpić do sądu o ustalenie, że wierzytelność nie istnieje albo nie jest jeszcze wymagalna;

IV. Zaspokojenie z dochodów uzyskanych z przedsiębiorstwa.

• jeśli w umowie zastrzeżono ten sposób, zaspokojenie może mieć 2 postacie:
  • przedsiębiorstwo może być przejęte w zarząd, a zarządcę wyznacza się w umowie zastawniczej;
  • może być na żądanie zastawnika wydzierżawione w celu zaspokojenia wierzytelności z czynszu; w umowie można zastrzec konieczność uzyskania zgody zastawnika na zawarcie umowy dzierżawy;

Prawa i obowiązki zastawnika

• ten, u którego przedmiot się znajduje (zastawca, osoba trzecia) może z niego korzystać zgodnie z jego społeczno – gospodarczym przeznaczeniem i powinien dbać o zachowanie go w stanie niepogorszonym, a w wyznaczonym terminie umożliwić zastawnikowi zbadanie stanu przedmiotu;
• jeśli przedmiot jest u zastawnika i przynosi pożytki, to zgodnie z ogólną regułą i w braku innego uzgodnienia, zastawnik powinien je pobierać i zaliczać na poczet wierzytelności i związanych z nią roszczeń.

Przyczyny wygaśnięcia zastawu rejestrowego

• wraz z wygaśnięciem wierzytelności (chyba, że strony uzgodnią inaczej);
• wskutek zrzeczenia się go;
• wskutek rozwiązania umowy zastawniczej;
• gdy rzecz zastawiona stanie się częścią składową nieruchomości;
• ze względu na zasługujący na ochronę interes nabywcy przedmiotu obciążonego zastawem zgodnie z art. 13 ustawy;
• wraz z przeniesieniem wierzytelności na podmiot nieuprawniony do zabezpieczenia wierzytelności takim zastawem;
• wskutek wykreślenia zastawu z rejestru na wniosek zastawnika.

Wierzytelności zabezpieczone zastawem rejestrowym

I. Podmiot wierzytelności.

• • SP i inna państwowa osoba prawna;
  • jednostka samorządu terytorialnego (związek) oraz inna gminna/powiatow/wojewódzka osoba prawna;
  • bank krajowy;
  • bank zagraniczny;
  • osoba prawna, której celem określonym w ustawie jest udzielanie pożyczek i kredytów;
  • międzynarodowa organizacja finansowa, której członkiem jest RP;
  • inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą na terytorium RP,
  • posiadacze obligacji wyemitowanych na podstawie ustawy o obligacjach oraz innych papierów dłużnych wyemitowanych na podstawie odpowiednich aktów prawnych obowiązujących w krajach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD);

II. Cechy wierzytelności.

• wierzytelność przyszła lub warunkowa – należy określić jej maksymalną wysokość
• wyrażona w walucie polskiej lub obcej

Zastaw rejestrowy a zastaw zwykły

Różnicę pomiędzy zastawem rejestrowym oraz zastawem zwykłym dotyczą kwestii takich jak:

• ustanowienie zastawu
• władanie rzeczą będącą jego przedmiotem
• sposób zaspokojenia się zastaw­nika
• wyłom w zasadzie akcesoryjności – wierzytelność przyszła, warunkowa, ale również możliwość utrzymania w mocy zastawu, nawet po wygaśnięciu wierzytelności
• węższy zakres przywilejów egzekucyjnych – tak do zastawu zwykłego, jak i zastawu skarbowego (zasada pierwszeństwa wpisu);
• możliwość umownego ograniczenia prawa do rozporządzenia, a w razie odmiennego zachowania rozporządzenie to jest nieważne, chyba że osoba trzecia nie wiedziała i mimo dołożenia należytej staranności nie mogła się dowiedzieć o takim zastrzeżeniu (zastrzeżenie to podlega wpisowi do rejestru zastawów)

Kancelaria oferuje usługi w zakresie zgłaszania wniosków o wpis zastawu rejestrowego do rejestru zastawów, dokonywania zmian w rejestrze oraz wykreślania wpisów.