Czym jest służebność przesyłu i jakie uprawnienia przysługują właścicielowi nieruchomości?
Służebność przesyłu to jedno z ograniczonych praw rzeczowych, regulowanych przez Kodeks Cywilny. Przedsiębiorca przesyłowy korzysta z cudzej nieruchomości w oznaczonym zakresie, dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych, przy czym właściciel nieruchomości zazwyczaj otrzymuje w związku z tym wynagrodzenie.
Istota służebności przesyłu
Istota służebności przesyłu polega na tym, że przedsiębiorca przesyłowy uzyskuje możliwość korzystania ze swoich urządzeń, przy czym przebiegają one przez nieruchomości, które stanowią własność osób trzecich. Problematykę służebności przesyłu reguluje art. 3051 i nast. KC. Jak stanowi ustawa, przedsiębiorca przesyłowy może korzystać z nieruchomości, na której umiejscowione są urządzenia przesyłowe w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania tychże urządzeń. Należy podkreślić, że wspomniane przepisy odnoszą się zarówno do sytuacji, w której urządzenia przesyłowe już istnieją, jak i tych, w których przedsiębiorca dopiero zamierza na cudzym gruncie wznieść takie urządzenie. Oczywiście, przedsiębiorca przesyłowy jest zobowiązany do korzystania z urządzenia zgodnie z jego przeznaczeniem.
Ustanowienie służebności przesyłu
Służebność ustanawia się generalnie na podstawie umowy, dla której wymagana jest forma aktu notarialnego. Dokument winien uwzględniać treść przedmiotowej służebności oraz kwestie dotyczące wynagrodzenia dla właściciela nieruchomości. Na dodatek, umowa o ustanowienie służebności przesyłu powinna zawierać zakres korzystania z urządzeń przesyłowych. Strony umawiają się także co do możliwości udostępniania nieruchomości. Chodzi przede wszystkim o sytuacje, w których urządzenie przesyłowe wymaga naprawy, przeglądu.
Jeżeli właściciel nieruchomości nie zgadza się na zawarcie umowy z przedsiębiorcą przesyłowym, decyzja odnośnie kwestii spornych należy do sądu. Wypada nadmienić, że służebność przesyłu ujmuje się w księdze wieczystej.
Obowiązki i uprawnienia właściciela nieruchomości obciążonej
Właściciel nieruchomości obciążonej omawianym prawem rzeczowym musi przede wszystkim służebność przesyłu znosić. Musi on więc godzić się, że słup na jego działce się znajduje, a osoby trzecie w związku z tym czasem na jego posesji się pojawiają. Co więcej, właściciel nieruchomości jest zobligowany do udostępniania urządzenia przesyłowego przedsiębiorcy.
Trzeba również nadmienić, że właściciel nieruchomości obciążonej cieszy się także uprawnieniami. Przede wszystkim przysługuje mu wynagrodzenie. Może również ubiegać się o zmianę treści lub sposobu wykonywania służebności przesyłu. Chodzi przede wszystkim o okoliczności, w których występują ważne potrzeby gospodarcze. Zmiany są jednak możliwe tylko wtedy, gdy nie prowadzą do niewspółmiernego uszczerbku dla przedsiębiorcy przesyłowego. Wreszcie, właściciel obciążonej nieruchomości może domagać się zniesienia, służebności przesyłu, jeśli wskutek zmiany stosunków służebność stała się szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorcy przesyłowego (zastosowanie mają przepisy dotyczące służebności gruntowych, zgodnie z odesłaniem z art. 305 z indeksem 4).
Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości
Roszczenie o wynagrodzenie przysługuje właścicielowi nieruchomości względem przedsiębiorcy przesyłowego, jeżeli na danej działce znajdują się urządzenia, na których budowę nie wyrażono zgody. Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości wynosi tyle, co wysokość miesięcznego czynszu pomnożona przez liczbę miesięcy składających się na okres, za który wynagrodzenie jest dochodzone. Okres przedawnienia roszczenia wynosi 10 lat.